نبود ِاعتمادبه‌نفس و خودباوری از جمله عواملی است که دانش‌آموزان را از تلاش باز می‌دارد و سبب افت تحصیلی آنها می‌شود.
اگر انسان ظرفیت‌ها وتوانایی‌های خدادادی خود را نشناسد و باور نداشته باشد که می‌تواند با اتکا به نفس بر مشکلات و حوادث گوناگون فائق آید، بدیهی است که هنگام مواجه شدن با کمترین مشکلات، خود را در بن‌بستی گرفتار خواهد دید که سراسر زندگی او را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.
معلمان باید به دانش‌آموزان خود کمک کنند تا خود را باور کنند و بتوانند خلاقیت‌های تحصیلی خود را بروز دهند. ترس از گرفتن نمرات بد در امتحانات، به‌ویژه امتحان‌های نهایی یکی از پی‌آمد‌های نبودِ خودباوری است که سبب افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود.
– همراه شدن معلم با دانش‌آموزان در پایه‌های بالاتر که استمرار آن با توجه به شناخت دو طرف از هم، بسیار مفید است.
– با کارکردن روی دانش قبلی، مطالعه‌ی یکی از واحدهای درسی را آغاز کنید. دانش‌آموزانی که می‌توانند آموخته‌های جدید را با دانش قبلی خود پیوند دهند، احتمال بیشتری دارد که در مواجهه با چالش‌های آموزشی از خود پشتکار نشان دهند، اما دانش‌آموزانی که مفاهیمی در مطلبی برای‌شان ناآشنا است، احتمال بروز این پشتکار در آنها بسیار کمتر است.
– اختصاص حداقل هفته‌ای یک برنامه از برنامه‌های صبحگاهی به تدریس مطالب درسی و علمی به‌وسیله دانش‌آموزانی که به‌خوبی از عهده آن بر می‌آیند؛ چون دانش‌آموزان اغلب حرف همدیگر را بهتر می‌فهمند.
– هر واحد درسی یا حتی یک تمرین کوچک را از جایی شروع کنید که آسان‌تر است. اگر دانش‌آموز ببیند که می‌تواند مسأله را حل کند و به کار خود ادامه دهد، کمتر دچار ترس و اضطراب می‌شود.
– تکالیف طولانی را به بخش‌های کوچک‌تر و قابل مدیریت تقسیم کنید تا دانش‌آموزان با فکر به یک تکلیف طولانی، دست‌پاچه نشوند.
– زمانی که دانش‌آموزان در گروه‌های دو یا سه نفری حتی روی بخشی از یک تکلیف کار می‌کنند، عملکرد آنها بهتر است. کارکردن با یک همکلاسی، زمانی‌که دانش‌آموزان از پاسخ یا روند حل مسأله مطمئن نیستند، حمایت آنی ایجاد می‌کند.
– موفقیت، موفقیت بیشتر می‌آورد! فعالیت‌های دانش‌آموزان را در زمینه‌ای طراحی کنید که می‌توانند بدرخشند و بخواهند به این احساس مثبت که از آن موفقیت حاصل شده است، ادامه دهند. از تکنیک‌های تفکیک و جداسازی استفاده کنید تا دانش‌آموزان بیشتری را جذب کنید.
– استفاده از پرده دیتا و پروژکتوردر ساعات تفریح به صورت بیلبوردهای مشاوره‌ای و آموزشی که یک موضوع را به مدت یک هفته به شکل جذاب در معرض دید همه دانش‌آموزان (در سالن مدرسه) قرار دهد که حافظه تصویری مسلماً بسیار مؤثر خواهد بود.
– استفاده از روپوش‌های رنگی و شاد توسط دبیران یا پوشیدن لباس‌های رنگ روشن مخصوصاً توسط دبیران دروس تخصصی که همراه با چهره خندان و با نشاط آنها در شروع یک روز آموزشی با نشاط مؤثر است.
– تشویق دانش‌آموزانی که حامی دوستانشان در امر یادگیری مطالب درسی یا رفع مشکلات مشاوره‌ای بودند از سوی دبیران و مسئولان مدرسه با معرفی آنان در مراسم مختلف.
– تشویق دانش‌آموزان به بیان نظر‌های خود از محتوای دروس.
– کاهش امتحاناتی که مبتنی بر روش‌های سنتی است جهت ارزشیابی دانش‌آموزان و اهمیت دادن به هر نوع فعالیت آموزشی دانش‌آموزان.
– به دانش‌آموزان کمک کنید که ارتباط بین تلاش و موفقیت را درک کنند. گاهی‌اوقات دانش‌آموزانی که پشتکار کمتری دارند، معتقد هستند که دانش‌آموزان خوب به نوعی باهوش‌تر از آنها هستند یا آن تکلیف برای دانش‌آموزان خوب، آسان‌تر از آن چیزی است که اینها فکر می‌کنند. یادگرفتن این نکته که هر کسی نیاز دارد که سخت تلاش کند، می‌تواند به برخی از دانش‌آموزان بینش عمیق‌تری بدهد.
– برخی از معلمان زمانی که دانش‌آموزان به‌صورت انفرادی تکالیف خود را انجام می‌دهند، به سؤالات شفاهی آنها جواب نمی‌دهند، مگر در زمان‌های مشخص. یعنی از دانش‌آموزان خود می‌خواهند که سؤالات خود را در زمانی مشخص، به‌طور مثال بعد از اتمام تکلیف بپرسند. این روش باید به‌طور صحیح استفاده شود، چون در این صورت دانش‌آموزان را تشویق می‌کند تا به کار خود ادامه دهند. دلیل این تأثیر مثبت این است که دانش‌آموزان می‌دانند که سؤالات آنها در زمانی مشخص پاسخ داده می‌شود.
– سرفصل‌ها، مدل‌ها، نمونه‌ها و برهان‌های زیادی را پیشنهاد دهید تا دانش‌آموزان بدانند که چه زمانی در مسیر درست قرار دارند.
– به دانش‌آموزان بگویید اهداف معقولی برای خود تعیین کنند و برای رسیدن به آنها تلاش کنند. زمانی‌که دانش‌آموزان در راستای رسیدن به هدفی شخصی تلاش کنند، علاقه‌ی خاصی به کار خود پیدا می‌کنند.
– معلم باید زمانی‌که دانش‌آموزِ درحال انجام تکالیف با چالشی دست به گریبان است، یکی از قدرتمندترین سؤالات خود را به‌عنوان یک معلم از او بپرسد: «چطور می‌توانم کمکت کنم؟»